TEBRİZDE MEVLANE CELESELERİ

Ali Şamil

Azerbaycan-Bakı

Mevlanadan söz açılanda yada ilk düşen Şems Tabrizi olur. Tebrizin Sırxab mahellesinde doğulmuş şu mücizevi insanin kişiliyi hakkında ağızdan-ağıza geçerek dolaşan söhbetler bu gün de aktuallığını itirmediyi kibi  Tebriz şeherinde de Mövlanaya marak azalmayıb. Pir ile çırağı arasındaki alaka Şems Tebrizi ile Celaleddin Rumi arasinda öyle bir makama çatp ki,  Masnavi celesesi 1970 den Tabriz saharinde boyuk arif, filsuf ve adib, Mirza Abdollah vaiz (Mirza Hossein vaiz oglu, masrutanin boyuk vaizi ve gizlin ancumanin uzvlerindan) canablarinin huzurunda har cuma toplanib ve davam edip. 1999 da allahin rahmatine gedendan sonra onun sagirdlari 2000 inci ilde onun maktabin iki cumadan bir davam ediplar. Bu toplantinin boyuklari Doktor Sarabianlu ve Matin bey ve Saibnazar bey ve man olarag, masnavinin avalindan butun serlari tafsirila birlikta calasada isdianlarin huzuruna yetirmisik. Hududan 60- 80 nafar ki aksari cavanlardilar bu toplantia alage nisan verib ve taklif gabul edip ve tahgigi aparilar. Cura ba cura mozular ( falsafi ve erfani ve ictimaii ve quran irtibatinda) orda matrah olub ve azad sakilda taasubsuz tahgig olur. Masalan varlig, edam (yoklug), pir, basirat, insane, tabiat ve …. izah olur ve nagd olunur.

Bu calasa dovr halatinda uzvlarin evlarinda icra olunur ve iki bolumde saat 6 da quran sonra saat 8 de masnavi baslanir ve calasanin sonunda hunari sahada Tabrizin boyok sairlarindan ve musigi ahlindan verlis olur. Calasa saat 11 dak davam ediyor.

Uluslararası Mevlâna ve Mevlevîlik Sempozyumu Harran üniversitesi ilâhi-yat fakültesi  Urfa. 27-28 Ekim 2007

Ali Şamil

Azerbaycan-Bakı

 Mövlanə dərnəkləri

Mevlana’dan   söz açılanda yada Şems Tebrizli düşür. Tebriz’in Sırxab mahallesinde doğmuş şu mucizevi insanin kişiliyi hakkında ağızdan-ağza gezerek dolaşan sohbetler bu gün de aktüelliğini itilmeyip. Pir ile çırağı arasındaki alaka Şems Tebrizli ile Celalettin Rumi timsalinde zaman-zaman öğrenilir. Zaman ise geçmişe yeni bakış talep eder. Tebriz’de düzenlenen Mevlana derneğini toplantıları yalnız iki büyük kişi arasındaki ilişkileri öğrenmek için kurulmayıp. Çağdaş ilmi bilimlerin ışığından Cehalettin Rumi Mesnevisi incelenir ve öğrenilir. Şu da onu gösterir ki, Mevlana’ya merak Tebriz'de  günümüzde de azalmayıp.

İran İslam İnkılabından sonra muhafazakar din hocalarından bir çoğu öncelerde olduğu gibi tasavvufa karşı çıksalar da istediklerini elde ede bilmediler. Eksine tasavvufa merak daha da arttı.

 Büyük arif, filozof ve yazar Mirza Abdullah Vaizin 1970 yılda Tebriz kentinde kurduğu Mesnevi celesesi de (deneyi) İslam inkılabı yandaşlarının rakıb gördükleri insanlara ve kurumlara karşı hücuma keçende böyle Mevleviciler  her cuma günü toplantılarını yaptılar. Mevlana derneğinin üyeleri Cehalettin Rumlu yaratıcılığını öğrenip, mesnevide ireli sürülen fikirleri yayar, başka dinlerle tasavvufun ilişkilerini inceletirler.

 1999da Mirza Abdullah Vaizin ölümü derneğin fasile vermesine sebep oldu.  2000 yılda Mirza Abdullah Vaizin çırağları Doktor Celil Şarabianlu, Mohammad Reza Matin , Mohammad Saibnazar ve Seyed Mohammad Çavoşian Tebrizli derneği yeniden kurdular. Doktor Samad Sabagh, Narmin Moinian,  Gulamreza Arabinecad, Heydar Abbasi (Barişmaz),  Sara Kazimi,Tahmine Zardoşt ve başkalarıdır. derneğin faal üyelerine çevrildiler. Kurulduğu günden şimdi yedek ara vermeden iki cumadan bir olmakla  toplantılarını davam ettirirler. Her defa 60-80 kişinin toplantılara katılır. Kapalı olmayan toplantılarda yeni gelenlerin de, misafirlerin de söz hakkı vardır. Toplantılar cuma günü saat 6.00 da başlayıp ve saat 11.00da bitir.

 Toplantılar  4-5 bölümde davam ettirilir. Birinci bölümde Kuranı kerim okunur ve onun tefsiri-aydınlatması verilir. İkinci bölümde bir konuda(var lig, edam (yokluk), pir, basiret, insan, tabiat ve) bildiri sunulur ve incelenir. Üçüncü bölümde Mevlana mesnevileri makamla okunur ve incelenir. Dördüncü bölümde yeni şiirler ve düzyazılar öyküler okunarak incelenir. Beşinci bölüm gündem için ayrılır.

Derneğin daimi yeri yoktur. Her defe üyelerden birinin evinde toplanırlar.

Hazırladığımız bildiride dernekte sunulan konuları inceleyecek ve toplantıdan görüntüler göstereceğiz.
İran Urmiya Unversiteti 11-15 dekabr 2007.