Əli Şamil

ROMANTİK DUYĞULARLA

YAŞAYAN SİYASƏTÇİ

I məqalə

1992-ci ilin avqustunda Arif Rəhimoğlu ilə Türkiyəyə getdim. Bu mənim Türkiyəyə ilk gedişim idi. Milliyyətçi Çalışma Partiyasının daxilindəki ziddiyyətlər nədən doğduğunu öyrənmək istəyi ilə liderlərlə görüşməyi qərara aldıq. Partiya daxilindəki müxalifətin liderlərindən biri Muhsin Yazıçıoğlu idi. Onda Muhsin bəy hələ Böyük Birlik Partiyasını qurmamışdı.

İlk görüşümüzdə mənə elə gəldi ki, onun sifətində həbsxana əzablarının izi hələ silinməyib. Halbuki, həbsdən çıxdığından dörd ilə yaxın bir zaman keçirdi.

1992-ci ilin iyun 7-də 5 millətvəkili ilə birlikdə “içinde bulunduğu partinin siyasi anlayışıyla uyuşamadığı için” bir qrup məsləkdaşıyla birlikdə MÇP-dən ayrıaraq Büyük Birlik Partiyasını qurmaya başlayırlar.  1992-ci il  avqustun 28-də Büyük Birlik Partiyasının yeni ofisinin təntənəli açılışı oldu. Açılış mərasimində Arif Rəhimoğlu və mən də iştirak edirdim.

Toplantıdan sonra Muhsin bəy geniş bir mətbuat konfuransı keçirərək jurnalistlərin suallarını cavablandırdı. Acılış mərəsimi və mətbuat konfransı 6 saatdan çox çəkdiyindən Muhsin bəy bərk yorulmuşdu. Buna baxmayaraq bizim Azərbaycandan gəldiyimizi bildikdə büyük ruh yüksəkliyi ilə “Sizinlə konuşalım, dinlənəlim!” deyərək bizi iş otağına dəvət etdi.  Onunla söhbətimizi ixtisarla aşağıda veririk:

Soldan saga: Arif Rəhimoğlu, Muhsin Yazıçıoğlu, Əli Şamil Hüseyinoğlu

        Arif Rehimoğlu: Baş veren olayları eşitdik, berk şaşırdık. O menada şaşırdık ki, meselenin mahiyyetini bilmirik, nedenlerini bilmlrlk. Bir az geribe geldi. Dedik şahsan kendinizi görek, sizden eşitdiklerimizi Azerbaycana çatdırak.

Muhsin Yazıcıoğlu: Siz haklısınız, oradan devamlı Anadolu Türklerini birlik içerisinde, bütövlük içerisinde, kararlı şekilde olmasını istyorsunuz.  Çünki bütün dünya Türklüyü bağımsız yaşadığına inandığı Türkiyeden bir şeyler bekliyor. Deyir ki, bizim elimiz olsun, ağzımız olsun, kulağımız olsun, dış dünyada bizi savunsun. Türkiye devleti cümhuriyeti bu funksiyonu tam olarak yerine yetireedigi için bu defa milliyetçi güclerden bu boşluğu dolduracak yardım bekliyorsunuz.

Şimdi aynı şekilde Azerbaycandakı da, Türkistandakı da, Kırımdakı da, Kerkükdeki da, Mosuldakı da, Kıbrısdakı da bizim zamanımızda aynı kazan içinde pişmişız, qaynamışız, yoğrulmuşuz, hamurlanmışız, havamız ayın, suyumuz, dinimiz, imanımız aynı, taleyimiz, kaderimiz ayrı. Bunlarla ilgili sorumluluğumuz var. Türkiye şu gün işte bu sorumluluğu istemiyor, maçbur kaldığı için yapıyor bir takım şeyleri. Halbu ki, macbur kaldığı için değil, bunu bir görev şüuru olarak yapması lazım. Görev şüuru oyatdığı tekdirde bu koca Türklük dünyasında her biri kendi bulunduğu yerde hür, müstekül, ama bir noktada iyilik sağlaya bilen bir koca Türklük dünyası oluşacak.Yeni, sınırları ortadan kaldıralım, işte özelliklerini ortadan kaldıralım gibi bir gayete gerek yoktur.Bu yanlış olur.Her biri kendi bulunduğu yerinde hür olsun, kendi devletini kursun. Ama hepimizin arasında bir birlik oluşturalım.

Ali Şamil: Muhsin bey, Siz Türk Dünyasına, İslam Ülkelerine açılalım deyiyorsunz? Türkiyede bir Avrupa hayranlığı propagandadını görüyoruz. Türkiye Avropaya, Avropalaşmaya can atıyor, yoksa Avrupamı, sümürgeçilermi Türkiyeni içine alarak onu kendinde eritmekmi istiyor? Bir çok partiler de Avrupaya, sümurgeçilere uşak olmağa hazır. Buna karşı duracak gücünüz varmı?

 Muhsin Yazıçıoğlu: Bakın Avropada  Türkiyeni de içine almaya çalışıyorlar, dindaşımız olmadığı halda. Niye almak istiyor? Türkiyeni içine alırsa bütün Türk dünaysının pazar olarak kullanacak. Bu bele hiç kültürü bir olmayan, dili bir olmayan, soyu bir olmayan unsurları bele içine almaya çalışırkan ta Amerika Birleşik Devletlerı gelip Bakı petroluna göz dikerken.

Bunun için de güçlü bir Türk birligi olacak ki, bütün islam birligine gedelim. İslam Birliginin de Türk Birligine bir zararı yok! Orda da en güclü qaynak, en güclü oda Türkler olacaktır. Tarihimiz, taleimiz bır olduğundan biz Amerıka karşısında, Avrupa karşısında, emperyaliz karşısında biz islamı mazlumun, mağdurun bayraktarı olacağız. Tabii, sizler de hep bunu bekliyorsunuz bizden. Bu anlayışın devlete hakim olmasını, devletin de bu anlayışa  güvenci olmasını istiyorsunuz. Tabii ki, biz de böyle istedigimiz için şu mücadilenin içindeyiz. Çok ağır darbele yedik, çok zulumlar gördük. Yani sizin orda gördüyünüz zülmün benzeri, en ağır zulumları de biz Anadoluda yaşadık, yani Türkiyede yaşadık. Sucumuz neydi? İşte esir Türkleri kurtaracağız. “Bunlar Turancılık yapıyorlar!”, “Türk Birliği dediler, islam birligi dediler!” ve s. deye bize zülümler yapıldı.

Şimdi bu kadar zülümlerden çıktık geldik, Türkiyenin Millet meclisine girdik, Türkiyenin Büyük Millet meclisinde özelliyimizi koruyarak, daha geniş kitlelere açılarak bir çalışma yürütmek istiyoruz. Türkiyedeki mövcut sistem ise yozdaşlaşıyor. Biz kendi kardeşlerimizle mücadile edecek deyiliz, partide durmamız halda daha çok sıkıntılar çıkacakdı, daha çok iç çekişmeler olacakdı.

Onun için de ayrıldık. Böyle bir çalışma başlatdık, yürütyoruz. Çalışma ekipleri oluşturuyoruz. Ekiplerimizi Milliyetçi Çalışma Partisinden kopan arkadaşlarla sınırlı degil, bütün devlet ve oluşumları içinde yer almış, zamanında hizmet etmiş partili ve partisiz, siyasete bir müddet sovuk bakmış, hetta Türkiyedeki siyasi yapılanmalardan dolayı, siyasi anlayışlardan  dolayı siyasetden uzak kalmış bir çok insan  bu meseleden heyacana kapılarak …Dolayısile oluşturduğumuz komitede, ekiplerde çeşitli olğunları temel müşterklerimiz olan, ama zamanında metod farklılıklarıle, ya da yetişdiyi kaynak itibarile okul bitirdiyi niteniyi daşıyan  dezgahlardan, derneklerden, vakıflardan  yetışmiş çeşitli kardeşlerimiz de  bir ekip oluşturup onlarla milli mütabiket arayışı, çalışması sürdürüyoruz. Onlar eyni zamanda üste tutuyorlar. Bu herekete kim sıcak bakıyorsa liste oluşturuyor, her gün halkayı genişleterek bir zemin oluşturmak çabası. Biz çünki tabandan tavana doğru bir oluşum arzu ediyoruz. Tavandan tabana doğru oluşum istesek o zaman bu işler kolay. Ahmet, Mehmet, Hasan bir araya geliriz, açarız, elan ederiz: parti programımız budur, isteklerimiz şudur deyeriz.  Halbu ki, biz tabadan yuxarıya doğru bir oluşum arzulayırık. Bu zaman istiyor. Tabanda çok tartışmamız lazım, sonra da Ankarada toplayacağımız kurultayla daha netleşdireceyiz.

Türkiyede tersinedir. Tavandan tabana getirelim deyiliyor.

Ali Şamil: Muhsib bey, Sızde bu emınlık neredendır ki, milliyetçiler yeniden toparlana biler ve hakimiyyete geler? Harici güçler şuna ımkan verermi?

Muhsin Yazıçıoğlu:  Sözlerinizde hak var. Sosial hadiseler matematik hesaplarla olmaz. Sosial hadiseler hiçbir zaman kimse şu hadisenin sonucunda şu olacak deyemez. Ama önümüzdeki Türkiyenin siyasi tablosuna baktığımızda önümüzdeki dönem çok karışık. Bunu her kez göre biliyor. Tabii bunları filan parti, filan parti şeklinde söylememiz partilerin iç işierine karışmak ve saykısızlık oluyor. O tarzda idade etmek istemiyorum, ama siyasi tablonun ciddi deyişgenligin olacağını… Açık gönüller var. En azından sosial olarak bu hasiseleri takıp etmesi lazım, yeni onu beklememiz lazım.

 Şimdi mutabikat dediginize göre her türlü siyasi oluşum çabası bizi ilgilendirir. Şu ve ya bu şekilde bizi ilgilendirir. Bu bakımdan tüm siyasi gelişmeleri takıp ediyoruz. Biz parti iç işlerine degil, bütün millete hitab ediyoruz. Onun için bunu izlemekde fayda var.

Milliyetçilerin yetişmiş insan gücü dövlet yönetiminde, idaresinde hizmet yapacak, en üst noktasından alt noktasına kadar bütün kadamayı dolduracak ve seviyesi yüksek hizmet vere bilecek Türk milliyetçileridir. Bu 20 sene önce bele deyildi, 30 sene önce heş bele deyildi. Bu gün Türkiyenin en büyük gücü Türk milliyetçilerinin kadro gücüdür. Dünyadakı gelişmeler  1980 öncesinde  Türk milleti ve dünya Türklüyü için ortaya qoyduğumuz hedefin hepsinin hayal olmadığını, hepsinin matematik gibi hakikatları ifade etdiyini ortaya qoydu, dünyadakı gelişmeler. Büyük iddaları olan Türkiyedeki milletçi hereketin ortaya qoyduğu genclıgin hepsi  dünyamızın ve Türk dünyasının hakikatları olduğu anlaşılınca da Türkiyede sada vatandaş dahil her kez bu fikrin atrafında bir sıcak qaynaşmaya doğru gedirdi. Ama bu güzel tereflerin qarşisında bir de bizi üzen, olmaması gereken, her kesi şaşırtan, tekce milliyetçileri değil, milliyetçi olmayanları da şaşırtan bölünmeler oldu Türkiyede, milliyetçi kadrolar arasında. 1983’de siyasi partiler yeniden kurulsun deye müsaide çıkınca 1980 öncesinde kapatılan partiler bir-bir kuruldu. Milliyetçi Hereket Partisi vardı, o zaman. Onun başkan yardımcısıydım, genclerle iş bana ayıtdı. 1969-1980 kadar 12 yıl o vezifeni ben yapdım.

O zaman ülkü ocakları vardı. Ünversitelerin fakültelerinde ve s. Mesela Ankara Üniversitesi Memarlık ve Mühendislik Fakültesinin Ülkü Ocağ, Ankara Hükük Fakültesi Ülkü Ocağı ve s. Bunların hepsi Ankara Ülkü Ocakları Birliyi deye birleşirdiler. 1965-1968 yıllarında bütün Üniversitelerin fakültelerinde ve yüksek okullarında bu seneler içinde teşkilatlar tamamlandı. Ankara, İstanbul, İzmir, Adana, Trabzon Üniversitelerinin fakülte ve yüksek okullarında kurulan bu ülkü ocakları oralarda birlik meydana getirdiler. Bu Türkiyenin bir dev gencler teşkilatı oldu.  Ankara’da çok sağlam, temeli Türk kültürü olan, temili Türk dünyası olan  bir eytim verdik.  Bu eytimden öyle kadrolar yetişdi ki, milliyetçi hereket o kadroların üste dayandı.

Ama 83 senesinden sonra partiler kurulurken bizim topluluğumuz dilim-dilim ayrıldı ve bir birlerile harp etdiler. 9 yıldır hale de devam deiyor. Sebepleri var: kendimizden doğan sebepleri var, bizim dışımızdan doğan sebepleri var. Dışımızdan doğan sebepler bizim mazaratımız olamaz. İçimizdeki sebeplerdir esas bizi yaralıyan. 83’den bu yana oyatıyoruz: bunları düzeltelim. Şunlar düzelmezse olmaz. Sabahdan akşama kadar hep beraber bağırsak “Türkiyede birlik!” olmaz. Nasıl şeker yemeyince ağız tat olmaz. Bu birliyin  meydana getirecek metodları, üsulları ortaya koymak lazım deye Alparslan Türkeş beyle 85’den bu yana  ardı arası kesilmeyen ve gündemin tek bir maddası olan  toplantılar yapdık. Başka bir konuyu konuşmadık. Ama mümkün olmadı, millet içine gitmek.

İç kovğalar açıldığı için de fikir hereketlerinde, mefkure hereketlerinde en zeif noktası  burasıdı. İçdeki çatışmadır. Düşman na kadar gavı olursa olsun inananları yok edemez. Ama içde ihtilaf varsa, bir çare bulunamıyorsa, hele yer yer inac, fikir sapmaları da getirmeye başlarsa onda fikir hareketleri zaaf olar.  Şimdi Türkiye millet meclisi bir kanun çıkardı. Dedi ki, 12 Eylülde biz sizlerin partilerini kapatdık, ama kanunsuz kapatmışız, üzür diliyoruz. Arzu edersiniz buyurun partinizi açın, deyor bize. Biz de bunu fırsat bildik. Arkadaşları topladık. Dedik ne yapalım?  Milliyetçi harakat camiesi deyuruz, bu camieye bakdığımız zaman beş parçaya bölünmüşüz.

Gerk idare kurumu vardı, Milliyetçi Hereket Partisi kapatıldığında onlar 38 kişiymiş, 5 kişi vefat etmiş 33 kişi kalmış. Onun 5 MÇP-ye getmiş, 3 ANAP-a gitmiş, biri Doğru yola gitmiş, 24 hic bir yere gitmemiş. Onlar da artık menim işim bitdi, artık bu işe karışmıram demiyor. Dişarıda kalmiş arkadaşlar 9 yıldır Türkeşle toplantı yapıyor “Bunu bir hell edelim” deyor. 83’den bu yana 9 yıldır seçim yapılıyor. MÇP aldığı oy yüzde 3-4 keçmedi. Halbu ki, 1977 seçimlerde MHP yüzde 7 oy almıştı. O zaman bizim yaşı 20 altında olan bir milyon gençimiz vardı. 1977de! Eger askeri darbe olmasaydı 1981-de normal seçim yapılacakdı. Türkiyedeki 80 öncesi ideolojik çatışma katliam tarihinde cok sert getirmişti. Hic kimse kimseyle konuşacak durumda deyildi. Türkiyede biz meclisde 17 kişiydik o zaman.  Ecevit dâhil bütün partiler bir seçim olursa MHP ne kader oy alır deye bir tahmin yapdı. Yüzde 20 civarında 81’de secim olsa MHP oy alır diye mühalif, muvafık siyasi müşahitlirin görüş birliyi vardı.

Şimdi o oy artmasa, genclerimiz oy verecek yaşa geldiler. Kadırlarımızı toparlasak şimdi bu anda yüzde 20 oyumuz var. MÇP kac alıyor? Yüzde 3-4 oy alıyor. Çünkü dağılma var, suçlama var. Çok ağır suçlama var. Biz bunun önüne keçmek istedik. Bunlar doğru deyildir, bunları yapmıyalım. Biz gönülü, kafası bir olan insanlarız. Siz  80 öncesi Türkiyenin durumunu, şartlarını na kadar anlatılsa bilemezsinz.  Çünki ayrı durumlardı bunlar. Bizim kadro dedigimiz insanlar hepsi ölümle ittiham edildi, sıkıntıda kalmadık. Hepsi mekteplerini keçdiler. Bu gün 40-50 bin civarında devlet hizmetinde olanlar değil, siyasi hayatda durub da, siyasetin tam köbeginde oturup da, devlet yönetiminde söz söylemesi gereken 50 bin kişimiz var bizim.  Biz şimdi Milliyetçi Hereket Partisini açalım 40-50 bin kişini topluyalım. Bunu açınca bir MÇP var. Onu açınca MÇP ye hiçbir zerer vermiyelim. Onun böyümesini devam etrirelim. Seçime getse ona destek vereyim. MÇP gücünü artırsın. Biz MÇP den kenarda kalan yüzde 16-17 toplamak isteyirik. Bütün Türkiyede biz 6-7 yıldır konfranslar veririk, toplantılar yapdık. Hatta meclisde de yüksek düzeyde, milletvekilleri seviyesinde de görüşmelerimiz oldu. Çünki bizm seviyyede kimsenin kadrosu yokdur.

 MÇP’nin tabanı bizim kardeşlerimiz. Ayrılmakla düşman deyiliz. Üst seviyedeki, tepe noktedeki siyasi anlayıştır. Biz siyasi anlayışa karşı çıkıyoruz, yoksa insanlarımız aynı kardeşımızdır, hep beraberiz. Zaman gazetesinde bir reportajımız çıktı, Azerbaycan adiyla. Orda detaylar da var. Bu şekilde şimdi bakın, 1944’lerden bu yana bu mücadile geliyor. Daha da eskilere gedersek Kaspıralı İsmayıl bey başlatdığı, çok begendiyim bu mücadile, bakın getirmişiz-getirmişiz yüzde üçlerde, dörtlerde kalıyoruz. Bir türlü çemberi kıramıyoruz.

 Deyirler zülüm gördük deye ondan dolayı böyle küçük kadroyuz. Yok ben ona inanmıyorum. Doğrudur zülüm gördük de, zülüm insanları daha çok çalışmaya sövk eder. Sebep bize yapılan degildir, sebep bizim kendi zaıflarımızdır. Kendi eleştirimizi yapamadiğimiz için, buna da tahamm gösteremedigimiz için, zaflarımızı eleştremedigimiz için, doğru “oturalım yanlışımız nerededir?”  dedigimiz anda da hain ilan edildik. Hayın! Hayin! Hayin! Bakıyoruz ki, hayin olmuşuz. Halbu ki, bizim hereketimizde çok az hayin çıkmıştır, çıkmamıştır! Zindanlara atıldık, zulm gördük kimse ihanet etmedi. Yapsaydı o zaman yapardı. Mesele bundan kaynaklanır.

Arif Rehimoğlunun: Muhsin bey, Sizin Partiyanın yeniden kurulması hakkında planınız varmı? Varsa bu plan nasıldır?

Muhsin Yazıçıoğlu: Cumhuriyet Halk Partisile televizyonda bir program yapdılar. Bir saat sürdü. İreli gelenlerini konuşdurdular. İncir kabuğunu dolduran bir fikir yok içinde. Türkiye için yok, Türk dünyası için yok, Türklük için yok, İslam dünyası icin yok!

Yenileşme, deyişme düyaya! Tamam. Tamam. Ne yaparsan kardeşim onunla?!  Degerleri ne, ölçüleri ne, programı ne, metod ne? Hedef yok!

Ama bizim kadrolarımız öyle degil. Büyük projeleri var, MHP-nin. Birisi “Büyük ufuklar” projesi. “Büyük ufuklar” projesi ta Çinden Avrupaya kadar Türk dünyası dediğimiz dünyada 15 yıl sonra uykulayacağımız bir blok bütünlügü meydana getirmekdir ve dünya dengesinde Türkün gücünü de yerine oturtmak! Bir bulok bütünlüyünü hedef alan bir projedir.   

Her bölgesindeki imkânları ve ihtiyaçları içine alan bölgesel projelerimiz var. Buna “Türkiye programı” deyiriz. Başka meseleleri içine alan, başka görüşleri ortaya qoyan proqramın adına “Türkiye Proqramı” deyırız. Şimdi burda Türkeş beyle aramızda bir ixtilaf var. Keçen cüme ertesi günü oturduk iki buçuk saat müzakire eledik, bir anlaşmaya varalım deye. Anlaşamadık. Türkeş bey diyor ki, bu milliyetçilerden bahs aşmıyalım. Biz aynı fikirleri savunur, ben de bunun başındayım, ne luzum var bunu aşmaya. Biz de deyirik ki, Milliyetçi Çalışma Partisi milliyetçilerin, siz de milliyetçi partinin başındasız. Bu doğru, ama yüzde üç oy aldık. Türkiyenin en küçük partisiyik. Şimdi MÇP Türkiyenin en küçük partisi. 

Bizim Türkiyedeki gücümüze bakıyoruz, Tütkiyenin en büyük gücü bizde

Özetle söyleyeceyim: Milliyetçi düşünceye sahip Türkiyenin birinci sınıf, sayıca çok, kalitesi yüksek: ama dışarda bekleyen kadrolar biz toplayacağız Milleyetçi Hereket Partisine, MÇP ile birlikde. Daha büzlerle bir olmak isteyen kadrolar var dışarıda, Onlarla da zenginleştirip iktidara geleçeyiz. Buna hem hakkımız var, hem gücümüz var, hem de Türkiye buna hazır.

Bakıya döndükdən sonra Elçibəyə səfərimiz haqqında geniş bilgi verdik. Bəy məsləhət gördü ki, Türkiyədəki milliyyətçilər arasındakı çəkişmələr haqqında cəbhəçilərə geniş bilgi verək və bu mövzuda qəzetlərə məqalə yazaq, radio və televiziyada çıxış edək. Mən “Azadlıq” qəzetində “Birləşmək ümidiylə ayrılıq” məqaləsini çap etdirdim.

Lakin istər mənim qəzetdəki məqaləm, istərsə də Türkiyə milliyyətçiləri haqqında söhbətlərimiz cəbhəçilərin hamısı tərəfindən heç də xoş qarşılanmırdı. Onlar ürəkdən sevdikləri bir təşkilatın daxilindəki bu ziddiyyətlə razılaşa bilmir və bu mövzunun geniş yayılmasını istəmirdilər.

...1993-cü ilin martın sonlarında keçmiş Sovet Ordusunun 7-ci diviziyasının (Bu diviziya Sovetlər Birliyi dağılandan sonra Rusiyaya qalsa da Rusiya onu Ermənistanda saxlamışdı) köməyi ilə Ermənistan orduları qarla örtülü Göyçə dağlarını keçərək Kəlbəcəri işğal etdi. Onlar Kəlbəcəri və Laçını işğal etməklə kifayətlənməyib Füzuli rayonuna doğru hücumlarını davam etdirirdi.Azərbaycanda vəziyyət daha da gərginləşdi. Bundan hakimiyyət hərisləri böyük həvəslə yararlandılar.

     Azərbaycan Xalq Cəbhəsi sədrinin ideoloji işlər üzrə müavini vəzifəsinə irəli çəkilmiş Arif Rəhimoğlu mənə zəng vuraraq Muhsin Yazıçıoğlunun bir neçə məsləkdaşıyla Bakıya gəldiyini və məni də görmək istədiyini söylədi. Muhsin bəy millət vəkili, Böyük Birlik Partiyası sədrinin müavini  Rəcəb Kırış, partiyanın katibinin müavini  Əhməd Özdəmir, Partiyanın İstanbul təşkilatının sədri, professor Əhməd Həmdi Turğut və partiyanın katibinin köməkçisi doktor Ümid Yılmazla birlikdə gəlmişdi.

Onlar öncədən Azərbaycan Prezident aparatıyla əlaqə saxlamış, Elçibəylə telefonda danışmış, Bakıya gəlmək istədiklərini söyləmişdilər. Muhsin Yazıçıoğlu və onunla birlikdə gələnlər belə ağır günlədə Azərbaycana əllərindən gələ biləcək yardımı etmək istəyirdilər. Bunu üçün də öncədən şərtləşdikləri kimi Elçibəylə görüşmək istəyirdilər. Onlara aydın bir cavab verən, hörmətlə qarşılayaraq vəziyyəti aydınlaşdıran, Elçibəyin öncədən planlaşdırılmış bir səfərə-Qarabağa cəbhə bölgəsinə getdiyini söyləyən yox idi. Bunu bir səbəbi Elçibəyin cəbhə bölgəsinə getdiyini bilənlərin sayı çox az olması idisə, ikincisi Muhsin Yazıçıoğlunun  MÇP-dən ayrılıb yeni partiya qurmasını qısqanclıqla yanaşanların biganəliyi idi.

Odur ki, Muhsin bəyə heç nə demədən şəxsi münasibətlərimdən istifadə etməyi qərara aldım. Prezidentin köməkçisi Oqtay Qasımova zəng vurub vəziyyəti anlatdım. O, səmimiyyətlə  mənə Elçibəyin Bakıda olmadığını, cəbhə bölgəsinə getdiyini və onun təhlükəsizliyi naminə bu haqda xəbər yaymadıqlarını bildirdi. Oqtay bəy prezidentin ona tez-tez zəng vurub tapşırıqlar verdiyini söylədi. Məni də sakitləşdirdi ki, narahat olmayım, vəziyyət haqqında Prezidentə bilgi verəcək. Məndən haralarda olacağımı, axtarsa harada tapa biləcəyini xəbər aldı.

Oqtay bəyi sözünə bütöv, işinə məsuliyyətli və səmimi bir məsləkdaş kimi tanıdığımdan xeyli sakitləşdim. Gərginliyi aradan qaldırmaq üçün Şəhidlər xiyabanına ziyarətə getməyi təklif etdim. Onlar da bu təklifi məmnunluqla qarşıladılar. Ziyarətdən qayıtdıqdan iki-üç saatdan sonra telefonda Elçibəyin səsini eşitdim:  “Qonaqları tək qoyma. Bakını gəzdir. Qəbul vaxtının dəyişdiyi haqda onlara vaxtında bilgi verə bilmədiyimizə görə mənim adımdan üzrxahlıq et », - dedi və əlavə etdi: «Prezident aparatındakıların başı qarışıqdır. Onlara lazımi səviyyədə diqqət göstərə bilməyəcəklər. Özün hörmət göstər, mən gələnədək darıxmasınlar».

Ön sağdan: professor Əhməd Həmdi Turğut, Rəcəb Kırış, Muhsin Yazıçıoğlu,  Arıf Rehımoğlu, doktor Ümid Yılmaz,

İkinci sağdan:  İsa Yaşar Tezer, Timur Selçuk, Ali Şamil,  Əhməd Özdəmir,

Üçüncü sırada: birinci ve üçüncü kişini İğdırlı iş adamı Aydın Genç, ortadakı Sefer Arasdır.

Həmin günlərdə Azərbaycanda baş verən hadisələrdən narahat olan, bizə köməklik göstərmək arzusunda olan bəzi insanlar da Bakıdaydılar. Onlar arasında əvvəllərdə Azərbaycana yardım gətirmiş Türkiyədəki Azərbaycan Kültür Dərnəyi İdarə heyətinin üzvü, Ankara radiosunun əməkdaşı İsa Yaşar Tezəl, İgdir Azərbaycanlılarından, Ülkü Ocakları fəallarından, Azərbaycanın müstəqilliyi üçün əllərindən gələni əsirgəməyən Timur Selcuk, Sefer Aras və b. vardı. Onları da Böyük Birlik Partiyasından gələnlərlə birlikdə Şəhidlər xiyabanına, Fəxri xiyabana, Mərkəzi Hərbi Hospitala apardıq. Orada Kəlbəcər, Laçın, Füzuli bölgələrində yaralanmış əsgər və zabitlərin söhbətlərini dinlədilər,  xəstəxanalarda qan, tibbi avadanlıqlar, dərman və sarğı çatışmadığının şahidi oldular. Kəlbəcər qaçqınları, onların başına gələn faciələrlə tanış oldular.

Elçibəy həmin günün axşamı Qarabağdan, cəbhə bölgəsindən qayıtdı və gecə də qonaqları qəbul etməyə vaxt tapdı. Söhbət zamanı Elçibəy qonaqlarla səmimi və açıq danışmış, Türkiyə hökumətinin başında əyləşənlər haqqında narazılığını da söyləmişdi.

 Muhsib bəy və onunla birlikdə gələnlər bu görüşdən çox razı qaldıqlarını söylədilər. Ankaraya döndükdən sonra Böyük Birlik Partiyası genel sekreter yardımçısı doktor Ümit Yılmazın “Nizam-i aləm ocaqları” jurnalının 1993-ci ilin aprelində çıxan 8-ci sayında “Türk höküməti Azərbaycanı Batılı patronlarının istəyi doğrultusunda sahibsiz burakmışdır. Bunu yaparkən, həm çıxarlarını, həm də misyonunu hesaba qatmamışdı” başlıqlı böyük bir məqaləsi çap olundu. Məqalənin başlığı görüşdə Əbülfəz Elçibəyin söylədiklərindən alınmışdır.

Muhsin bəylə sonralar  görüşəndə həmişə Elçibəylə olan görüşünü, onun söhbətlərini və ölkənin ağır günlərində qəbula vaxt tapa bildiyini heyranlıqla xatırlayardı. Sıravi bir əsgər kimi Qarabağda döyüşməyə hazır olan Muhsin bəy Elçibəylə söhbətdən sonra içərisində bir rahatlıqla geri  qayıtmışdı.  

Muhsin Yazıcıoğlu, 29 Yanvar 1993-cü ildə MÇP-dən rəsmən ayrılaraq bir qrup məsləkdaşıyla bərabər Böyük Birlik Partiyasını qurmuşdu. Partiyanın təsis qurultayı isə həmin ilin avqustun sonlarında oldu. Elçibəy həmin günlərdə ölkədə silahlı qarşıdurma yaranmasın deyə doğulduğu kəndə-Kələkiyə getmişdi.

Böyük Birlik Partiyasının birinci qurultayına təbrik məktubu göndərilməsi məsələsində Elçibəyin yaxın çevrəsində olan məsləkdaşları arasında fikir ayrılığı yaranmışdı. Onların bir çoxu Muhsin Yazıçıoğlunun bu hərəkatını  MÇP-ni parçalamaq kimi qiymətləndirir və qurultaya təbrik göndərməyi lazımsız sayırdılar. Biz isə Böyük Birlik Partiyasını qurultayına təbrik məktubu göndərilməsini vacib sayırdıq. Son sözü Elçibəy söylədi. Göstəriş verdi ki, məktubun mətnini hazırlayaq.

Məktubun mətnini qurultaya çatdırmağı mənə tapşırdı.

...Muhsin bəyə gəldiyimizi və təbrik məktubu gətirdiyimizi xəbər verdik. Çıxışçılar sırasına Azərbaycan nümayəndə heyəti də daxil edildi. Həmin günlərdə Azərbaycan prezidentinin katibi Əli Kərimov və onun köməkçisi Qüdrət Həsənquluyev də Ankarada idi. Rəsmi olsun deyə təbrik məktubunu Azərbaycan Prezidenti katibinin köməkçisi verdik. Məktubu o oxudu.

Əbülfəz Elçibəyin Böyük Birlik Partiyasının birinci qurultayına təbrik məktubu göndərməsi yalnız Muhsin Yazıçıoğlunu deyil çoxlarını təsirləndirmişdi. Çünki onun belə bir addım atacağına inanmırdı.     

Sonralar da Muhsin Yazıçıoğlu  ilə görüşdük. Söhbətlərimizin əsas ağırlığı siyasi məzmunlu olsa da sonu lirik bir ovqatlar, şeir və ya lətifəyə bənzər hadisələrlə qurtarırdı.

Muhsin Yazıçıoğludan bir neçə dəfə istintaqını aparan müstəntiqin adını və adresini xəbər almışdım. Hər dəfə də söhbətdən yayınmışdı. 1993-cü ildə Azərbaycandakı dövlət çevrilişindən sonra cəbhəçiləri həbs edirdilər. Onlara və ailələrinə yardım etmək üçün Muhsin Yazıçıoğlu ilə məsləhətləşməli olurdum. Bir dəfə söhbət zamanı Muhsin bəy məndən soruşdu: “Nədən məndən daha sorğu hakimimin adını və adresini soruşmursan”. Mənim susduğumu görüb sualını özü də cavablandırdı: “Sorğu hakimimdən xəbər almaq istəyirdin ki, nədən özü də türk ola-ola millətini və vətənini belə ürəkdən sevən, ömürlərini vətənin dincliyi, firavanlığı naminə qurban verməyə hazır olan  insanları həbs edirdilər?

İndi Azərbaycanda baş verənlər sənin sualına cavab tapmana səbəb oldumu?! Öncələr sizlər həbs olunmağınızın, təqiblərin səbəbini Ruslarda görürdünüz. İndi dili və dini sizdən olan polislər və sorğu hakimləri Azərbaycanın azadlığı uğrunda vuruşanlara, Qarabağda vətən üçün döyüşənlərə Ruslardan qəddarlıqla divan tuturlar, elə deyilmi?!”

Muhsin bəyin ritorik suallarına mənim heç bir cavabım  qalmamışdı.

Muhsin bəylə sonralar az-az görüşsək də həmişə onun fəaliyyətini izləyirdim. Onu sonuncu dəfə Bakıda Elçibəyin dəfin mərasimində gördüm.

Elçibəyin cənazəsi evindən qaldırılanda Böyük Birlik Partiyasının sədri Muhsin Yazıçıoğlu da cənazəyə girənlər sırasındaydı. Fəxri xiyabanadək cənazəni çiynində aparan siyasi xadimlər az oldu, bir çoxları yorulub yarıyolda maşınlarına mindilər. Muhsin bəy isə cənazə qaldırılan yerdən qəbrə endirilənədək piyada getdi. Matəm mərasimində ürək göynədən bir vida nitqi də söylədi : «Azərbaycanda çox böyük mücadilələr oldu. Bu mücadilələrdə canlar verildi. Bəlkə də türk dünyası içərisində azadlığı, müstəqilliyi uğrunda canını, qanını verən, çox böyük bir bədəl ödüyən Azərbaycan oldu. Azərbaycanın şübhəsiz ki, bu şərəfli mücadiləsində ən önəmli paylardan birisi rəhmətlik Əbülfəz Elçibəydir. Elçibəylə Azərbaycanı adətən ətlə dırnaq kimi gördük. Ürəyi həmişə demokratiya, insan haqları, Türk dünyasının mənfəətləri və birliyi üçün döyünürdü. Özəlliklə, Türkiyəyə qarşı böyük bir məhəbbət içərisində idi. Bütün Türk dünyasına, sevənlərə böyük zərbə dəydi.»

Elçibəyin ölümündən sonra Muhsin Yazıçıoğlu ilə bir daha görüşə bilmədim.

Cap olundu: “Türkistan” qəzeti, 2010-cu il 28 mart-3 aprel ,4-10 aprel, sayı 10(183)-11(184) səh.11.